Matematik Dunyasi dergisinin 2014 sayilarindan bir tanesinde Salih Durhan'in kaleme aldigi bir yazi var. (2014-I Gereklilik Agidi - 1) . Buradan ogrendigim, cok hosuma giden, ve yakin cevreme uyguladigimda beni cok uzen bir test var.
Diyelim ki elinde dort tane kart var. Bu kartlarin hepsinin iki yuzu, bu yuzlerden bir tanesinde bir rakam, bir tanesinde ise bir sayi var. Birisi senin onune bu kartlari asagidaki gibi koyuyor.
Ve sunu soyluyor: "Ben senin onune bazi kartlar dizdim. Bu kartlari suna gore dizdim: Eger bir kartin bir yuzunde cift sayi var ise, diger yuzunde bir sesli harf olmak zorundadir.".
Sen bu kuralin gercekten saglanip saglanmadigini ogrenmek istiyorsun. Bunun icin kartlarin yuzlerini cevirip kontrol etme hakkina sahipsin. En az kac tane kart cevirirsen bu kuralin dogru olup olmadigini kontrol edebilirsin? Hangi kartlari cevirmelisin?
Bu soruya cevap vermeye calis bir 5 dakika. Dusun.
Dusundun mu?
Dusunmediysen biraz daha dusun.
Simdi su soruya cevap ver:
Bir isletme sahibisin ve bu isletmede su anda 4 kisi var. Bu kisilerden bazilari alkollu, bazilari alkolsuz icecek iciyor. Ve elinde bu kisilerin ictikleri ickiler ile yaslarini bildiren bir liste var: $$\begin{matrix} raki & \ldots \\ ayran & \ldots \\ \ldots & 15 \\ \ldots & 24\end{matrix}$$ Soyle bir sorumluluk sahibisin: 18 yasindan kucukler alkollu icki icemez. Bu sorumlulugu yerine getirip getirmedigini kontrol etmek icin, benim en az kac kisiyi kontrol etmem gerekir? Hangi kisileri?
Dusun biraz.
Simdi, sunu kesfet: Bu iki soru aslinda ayni soru!
"$X$ kisisi, 18 yasindan kucukse alkollu icecek icemez.".
Eger, ben 25 yasindaysam, ne ictigimin onemi yok. Sorunun cevabi da burada yatiyor.