Akademisyenler öncülüğünde matematik/fizik/bilgisayar bilimleri soru cevap platformu
0 beğenilme 0 beğenilmeme
7.4k kez görüntülendi

Günlük hayatımızda çoğu olay belki de her olay fonksiyonlara birer örnektir. Mesela zaman 24 saatlik periyotlardan oluşan bir periyodik fonksiyondur. Peki tek yada çift fonksiyonlara ne gibi örnekler verebiliriz?

Serbest kategorisinde (93 puan) tarafından  | 7.4k kez görüntülendi

Her gun standart isleri ayni zamanda yaptigimizi varsayarsak, bu periodik olur. 

Gunluk enerjimizi dusunursek, bu bir tek fonksiyon olabilir. Gunun ortasini 0 alaraktan. (bu tam bir ornek degil)

evden ise, isten eve ayni yol uzerinden gidersek ve bu bir turevlenebilen yuruyusse, turev zaman fonksiyonu cift fonksiyondur. Ise baslangicla bitis arasindaki zamani 0 alaraktan.

1 cevap

1 beğenilme 0 beğenilmeme

Teklik-çiftliği en rahat geometrik şekillerden tanıyabiliriz belki. Fakat ben burada fizikten bildiğimiz bazı temel büyüklerin simetrilerinden bahsedeceğim. Aşağıdaki satırlarda, $\vec r\rightarrow -\vec r$ konuma göre simetrilerini örnek vereceğim. Örnekler fiziğin farklı alanlarından seçilebilir.

1) Serbest bir parçacığın toplam enerjisi onun kinetik enerjisinden ibârettir: $E=\frac{1}{2}mv^2$. $v$ ise tanımı îtibâriyle $\vec v=d\vec r /dt$ ile verilir. Şimdi, $\vec r\rightarrow -\vec r$ dönüşümü yapılırsa, enerjinin değişmeden kalacağı görülür. Yâni, serbest parçacığın enerjisi, konumun çift fonksiyonudur. Hızın çift fonksiyonu olduğu da âşikâr. 

2) Momentum $\vec p=md\vec r/dt$ görüldüğü üzere tek fonksiyondur. 

3) Açısal momentum: $\vec L=\vec r \times \vec p$ vektörü, iki tek fonksiyonun çarpımı şeklinde tanımlandığından, çift bir vektöriyel fonksiyon belirtir. 

Yukarıdaki örnekler sağ elli-sol elli koordinat sistemleri arasında bir dönüşüm olarak adlandırılır fizikçiler arasında (right handed-left handed). Koordinat eksenlerinin sağ (veyâ sol) el kuralına uymasına göre ad alırlar. 

Aşağıdakiler ise daha çok geometiye hitâb eden örneklerdir.

4) Sürtünmenin ihmâl edildiği bir ortamda, içinden su akan bir hortumu yatayla belli bir açıda tutarsanız, oluşacak şekil bir parabol olur. Şimdi, parabolün ortasına göre bu şekil çift fonksiyondur.  

5) Yonca, yapraklarında birisi $y$ ekseni seçildiği takdirde, şeklini belirten fonksiyon $y=f(x)$, çift fonksiyondur: yâni $y$ eksenine göre simetrik. Bitkilerde benzer şeyler çoğaltılabilir.

(1.4k puan) tarafından 
20,280 soru
21,813 cevap
73,492 yorum
2,483,702 kullanıcı